İo, Güneş Sistemi’nin volkanik olarak en aktif uydusu. Uyduda daima gaz ve lav püskürten yanardağlar var.
Juno, 80 bin kilometre aradan İo’nun lavlarla kaplı yüzeyinin çarpıcı fotoğraflarını geçti.
Uzay aracının gelecek yıl İo’ya 1.500 kilometre kadar yaklaşması planlanıyor.
3.600 kilometre çapındaki uydunun en son emsal imgeleri 20 yıldan uzun bir mühlet evvel çekilmişti.
BBC’ye konuşan Juno araştırma takımının lideri Prof. Scott Bolton, “Volkanlar ve lav akışını anlamaya çalışma ve bunları haritalandırmanın yanında bir dizi gayemiz daha var” dedi:
“Aynı vakitte yerçekimi alanına bakacağız ve İo’nun iç yapısını anlamaya çalışacağız. Tüm bu volkanları yaratan magma global bir okyanusu mu oluşturuyor, yoksa bunlar bağımsız yapılar mı görmek istiyoruz.”
Juno misyonu için artık bir manada cümbüş vakti. Çünkü Juno’nun Jüpiter’e gönderilme gayesi gezegenin kökenini ve evrimini araştırmaktı.
Ama Juno, Jüpiter’in dört ana uydusu Callisto, Ganymede, Europa’dan sonra artık de İo’da müşahede yapacak.
Juno, Ganymede’e yakın geçişini 2021’de, Europa’ya yakın geçişini de bu yılın başlarında yapmıştı.
Bu geçişlerde Juno’nun mikrodalga ışınölçerinden bedelli bilgiler elde edildi.
Bu aygıtın asıl gayesi Jüpiter’in bulutlarını incelemekti. Lakin Ganymede ve Europa’nın onlarca kilometre uzanan buz katmanlarında ölçümler yaptı.
Bilim insanları bu iki uyduya özel kıymet atfediyorlar zira ikisinde de derinlerde okyanusların olabileceği düşünülüyor. Bu da muhtemel bir hayat belirtisine işaret ediyor.
İnsan gözününün görebileceği dalga uzunluklarında çekilen bu fotoğraflar Ganymede’in yüzeyindeki karanlık ve aydınlık lekeleri gösteriyor.
Açık renkli yerler daha “genç” ve daha soğuk yerler.
Juno’nun ışınölçeri, bu bölgesel farklılıkların yalnızca yüzey fenomenleri olmadığına, bunların daha derinlerdeki yapılarla temaslı olduğuna işaret ediyor.
Europa’da sıcaklıklar düşük lakin bölgesel farkılılık var.
Fakat enteresan bir formda bu farklılıklar derinlerde ortadan kayboluyor.
Prof. Bolton, “Bu da sıvıya yaklaştığınızın bir göstergesi olabilir” diyor:
“Çünkü sıvıya yaklaştıkça büsbütün tekdüze bir yapı olacak. Yani ayna üzere olacak. Suyun birkaç kilometre – altı-sekiz kilometre- altta olacağını düşünmek çılgınlık olmaz. Şu anda bunun bir okyanus olduğunu söylemeye hazır değilim fakat su burada rol oynayabilir.”
NASA’nın Gezegen Bilimi Yöneticisi Dr. Lori Glaze, Jüpiter’in uyduları için özel tasarlanmış misyonları sabırsızlıkla beklediğini söylüyor.
Avrupa Uzay Ajansı’nın Juice uzay aracı gelecek yıl Ganymede’e gidecek.
NASA’nın Clipper uydusu da 2024’te Europa’nın yörüngesinde olacak.
Dr. Glaze bunların çok bedelli misyonlar olduğunu belirterek şöyle konuşuyor:
“Galileo Galilei’nin 1610’da bu uyduları keşfi çağdaş astronominin doğuşunu simgeliyor. O vakte kadar Dünya’nın kainatın merkezi olduğuna ve her şeyin bizim etrafımızda döndüğüne inanıyorduk. Lakin teleskobunu Jüpiter’e doğrulttuğunda gördüğü şey bunun yanlışsız olmadığını gösterdi.”
